SHTV K1 terug op aarde

Door Wouter op zo 04-02-2024 - 20:53

Na de onverwacht goede resultaten van de afgelopen drie ronden stonden we zomaar op de vierde plaats. Sommige spelers vroegen zich al af of een kampioenschap nog tot de mogelijkheden zou behoren, maar in werkelijkheid spelen bijna alle teams in onze poule vooral tegen degradatie. Ook bij ons blijft dat nog even duren. Tegen Almere 1, het team dat vijfde stond, werd kansloos met 5-3 verloren en dan zat het nog mee.

 

Ook deze ronde ging helaas niet zonder problemen bij het vinden van acht spelers. Twan was snel beschikbaar als invaller voor Eduard, maar toen Hans zich een dag van te voren ziek afmeldde, was er een groot probleem. Het tweede miste immers ook al drie spelers en ik had al te horen gekregen dat er ook echt geen verdere invallers meer beschikbaar waren. Met de nodige flexibiliteit werd er toch nog iemand gevonden en was Martijn bereid mee te gaan naar Almere in plaats van naar Capelle, waar het tweede zou spelen. Nogmaals bedankt voor alle medewerking!

 

De reis naar Almere verliep soepel. We hadden geen last van protesterende boeren of klimaatactivisten, het afgesproken ontmoetingspunt bij het Omniversum zodanig omschrijven dat een ieder wist waar hij moest zijn, bleek nog het grootste probleem. Achter mij in de bus naar het ontmoetingspunt zaten activisten van Extinction Rebellion, op weg naar een nieuwe wegblokkade. Het was maar goed dat ze ons reisplan niet wisten, want dat had vast niet op goedkeuring kunnen rekenen. Dat Steven, Luka, Twan en Wouter gezamenlijk gingen, was waarschijnlijk nog wel acceptabel, maar de andere vijf spelers kwamen met nog eens vier auto’s. Gelukkig compenseerde Maarten de veroorzaakte CO2-uitstoot door bij elke voltooide partij direct de klok uit te zetten.  

 

In het schaken – en daarmee ook in de KNSB-competitie – doet zich de laatste paar jaar een interessant fenomeen voor. Dat er steeds meer jeugdspelers opduiken die geen enkel ontzag hebben voor die oudere heren die al tientallen jaren schaken – sommigen kennen zelfs de tijd nog waarin de avond werd gevuld met grote sigaren en een te grote hoeveelheid sigarettenrook in de speelzaal – onvervaard ten aanval trekken en na afloop zeggen ‘Maar u hebt wel goed gespeeld hoor meneer’, is niets nieuws. Maar online is schaken ineens ook geweldig populair geworden onder twintigers die voor het eerst, of na een afgebroken carrière in het jeugdschaak, het schaken opgepakt hebben en direct heel erg goed blijken te zijn door al dat online schaken. Ze hebben geen idee wat een röntgenaanval is of welke zetten horen bij het Spaans, maar weten wel alles over skewers en de Ruy Lopez.

De gemiddelde leeftijd in de KNSB-competitie lijkt mij dan ook flink gedaald. In Almere was hier nog niet veel van te merken. We bleven wat lang in de barruimte koffie drinken, zodat diverse spelers hun plek al ingenomen hadden. Er speelden maar liefst tien teams, maar het gehalte van grijze hoofden was vrij hoog, op de jeugd van Magnus Leidsche Rijn na. Ergens aan de zijkant zat een half team met jeugdspelers klaar. Dat waren vast de beste aanwezigen in de speelzaal en dus onze tegenstanders, want tegenwoordig geldt ook: hoe jonger, hoe beter. Iets wat we ook bij SHTV terugzien.

 

Dan de wedstrijd zelf. Er was eigenlijk geen moment uitzicht op een goed resultaat. Nou ja, dat is niet helemaal waar. Voordat de klokken startten, was er nog genoeg reden voor optimisme. De opstelling pakte ongeveer uit zoals de teamleider in gedachten had: met wit hadden we veelal wat minder rating, maar het witvoordeel en het jeugdige enthousiasme van de witspelers zouden dat moeten compenseren. Op de zwartborden hadden we wel meer rating en dat zou genoeg moeten zijn om ook daar toe te slaan. De werkelijkheid was weerbarstiger: Op de witborden bleek het ratingvoordeel (of de mate van alertheid) bepalend, op de zwartborden bleek het witvoordeel juist erg handig.

 

Martijn op bord 7 had er zin in. We hebben dit seizoen helaas al meerdere malen een last minute invaller moeten opstellen die het met beduidend minder rating dan de vaste spelers moest doen, maar vaak leidde dat alsnog tot een prima resultaat. Martijn was vastbesloten om hetzelfde te presteren. Helaas verwarde de zwartspeelster in het Frans met haar zetvolgorde Martijn behoorlijk, waardoor hij zich ineens geconfronteerd zag met dame b6, waarmee zwart een dubbele aanval had op de pionnen op d4 en b2, waarvan er dan ook een verloren ging. Martijn verweerde zich lang, maar zwart zette dit voordeel langzaam maar zeker om in een steeds betere stelling en vervolgens een punt zonder dat Martijn op het oog de gelegenheid kreeg op een beter resultaat.

 

Luka heeft weer een flinke ratingsprong gemaakt en is nu de beste SHTV’er. Hij trof op bord 1 een wat oudere jeugdspeler die al 2200 heeft. Dat zal voor Luka vast ook niet lang meer duren, maar deze middag kwam het er niet uit. In een voor mij complexe openingsvariant vergat Luka naar eigen zeggen een volgens de theorie essentiële zet en daarna begon het witte bolwerk al snel te wankelen. Hij probeerde nog wel verwarring te zaaien, maar kreeg geen echte kans meer.

 

Ook bij Maarten leek het de verkeerde kant op te gaan. Hij trof een ambitieuze jeugdspeler die uitstraalde zijn tegenstander van het bord te willen timmeren. Ook Maarten kon Db6 doen met winst van de pion op b2, maar in tegenstelling tot de partij van Martijn, was hier minder duidelijk of dat wel goed was. Wit had gerokeerd en een half open f-lijn, zwart moest nog rokeren. Achteraf bleek het slaan op b2 nog wel te kunnen, maar toen Maarten daarna schielijk zijn dame weer naar de eigen gelederen bracht in plaats van een ontwikkelingszet zoals de rokade te doen, leek zijn stelling snel in te storten. Wit had het fraaie Pg3-h5 waarmee hij het paard van f6 tot een verklaring dwong en f7 erg zwak werd. Hierdoor won wit de pion terug en de zwarte koning stond kwetsbaar in het centrum. Maar Maarten rechtte de rug en wist de stelling nog redelijk bij elkaar te houden. Van een afstandje dacht ik het ene moment dat het wel weer oke was, het volgende moment leek wit toch wel erg goed te staan. Maarten wist het te brengen tot een dame-eindspel, waarin wit een vrijpion had die echter gestopt leek te kunnen worden. De lichaamstaal van de witspeler straalde ook uit dat hij niet meer echt in de winst geloofde en na een zetherhaling werd de vrede getekend. Bij het eten bleek dat wit op dat moment straalgewonnen stond, maar beide spelers hadden het bijbehorende plan gemist.

 

Zie het slot van de partij met commentaar van Maarten zelf:


[Site "Almere 1 - SHTV 1"]
[Event "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.2.3"]
[Round "6.4"]
[White "Daniël Knol"]
[Black "Maarten Stolte"]
[Result "1/2-1/2"]
[WhiteELO "1935"]
[BlackELO "1984"]
[SetUp "1"]
[FEN "5k2/pp4p1/1q2P2p/2pQ4/8/4P2P/2P2KP1/8 b KQkq - 0 1"]
1... Qc7! {De enige zet die gelijkspel houdt. Bij een andere zet drukt wit door, zie [1... Qb5 2. Qf5+ Ke7 3. Qf7+ Kd6 4. e7]. } 2. Qf5+ Ke7?? {Ik dacht remise te gaan houden. En mijn talentvolle jeugdige tegenstander was het eens, gezien het enorme hoofdschudden en non-verbaal afgrijzen van hoe hij toch de winst uit handen had kunnen geven tegen deze oude man. Voor remise had ik moeten doen [2... Ke8!] en zelfs [2... Kg8] houdt wel remise.} 3. Qf7+ Kd6 {Niet [3... Kd8 4. Qf8] mat.} 4. Qf4+ Kc6 5. Qe4+?? {Het hoofdschudden heeft waarschijnlijk de nodige inspiratie uitgewist bij wit. De oude man zat zalig onwetend achter de zwarte stukken. Wit had dus [5. Qf8! Qd6 6. e7] en wint na wat schaakjes van zwart.} 5... Kd6 {Ik had werkelijk geen idee. Het blijkt ook dat ik niet beter heb dan deze terugtocht.} 6. Qf4+ Kc6 7. Qe4+?? {Is het wel eerlijk om dan wéér twee vraagtekens te geven? Ik denk dat de jeugd Botwinniks principe van 'genadeloze objectiviteit in de analyse' ter harte moet nemen. } 7... Kd6 8. Qf4+ {Driemaal dezelfde stelling met dezelfde speler aan zet.} 1/2-1/2

Onze Daniël wist met zwart niet veel te bereiken en al snel vervlakte de stelling. Hij liet weten dat het wel eens snel remise kon worden en hoewel beide spelers het nog wel een tijdje probeerden, werd het dat ook.

Peter leek met een klein nadeeltje uit de opening gekomen te zijn. Langzaam maar zeker werd het nadeeltje groter. Peter wist lang te keepen hoewel de stelling lastiger en lastiger werd, maar toen hij zomaar een toren cadeau deed, was er geen hoop meer.

Daarmee was het bij de tijdcontrole al 4-1 voor Almere en was ook wel duidelijk dat we geen matchpunten over zouden houden aan dit bezoek.

Sander kreeg met zwart niet echt grip op de stelling. Beide spelers gebruikten veel tijd, de stelling raakte steeds verder dichtgeschoven en toen Sander een remiseaanbod kreeg, was er eigenlijk geen goede reden om dat te weigeren. Sander besteedde ruim tijd om te kijken of er nog een plan was om de mogelijkheid te krijgen op meer dan remise, maar dat leek er niet te zijn.

Twan kon ook weer eens meedoen en had zich ook direct goed voorbereid. De partij ging lang min of meer gelijk op, maar na de tijdnoodfase bleek de zwartspeler het toch beter aangepakt te hebben. Er resteerde een toreneindspel met twee pionnen minder, maar misschien was het nog remise. Het stond ongeveer zo:


[Site "Almere 1 - SHTV 1"]
[Event "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.02.03"]
[Round "6.3"]
[White "Twan van der Togt"]
[Black "Dennis van Leusden"]
[FEN "1R6/5kp1/6p1/7p/8/5PP1/1p4K1/1r6 w - - 0 1"]

Zonder de pionnen op de koningsvleugel is dit een bekende remise. De witte koning blijft op g2 en h2 (na Kf2 volgt Th1 Txb2 Th2+ met torenwinst) en als de zwarte koning naar de pion loopt, geeft wit van achteren schaakjes. Een enkele zwarte pion op de g- of h-lijn verandert de uitslag niet, wit gaat daar gewoon voor staan, maar met meerdere pionnen aan beide kanten leek het logisch dat zwart het nog even probeerde. De zwarte koning bereikte uiteindelijk h1, alle koningsvleugelpionnen gingen eraf en de witte koning was dus uit de hoek verjaagd. Maar er is nog een verdedigingsmechanisme, namelijk dat de witte koning achter de zwarte schuilt en die koning tegelijk op de eerste of tweede rij dwingt, bijvoorbeeld zwart Kf2, wit Kf4. Op Kf2-e2 speelt wit dan Ke4. Belangrijk is dan wel dat als de zwart koning op c2 aankomt, je die met schaak vanaf c3 weer kunt wegjagen. Het paste allemaal net en Twan haalde een verdiende remise. Misschien komt er nog een uitgebreidere analyse van dit leerzame eindspel.

Het duel der teamleiders aan bord 5 was het enige waar wij zowel het witvoordeel als het ratingvoordeel hadden, dus de verwachtingen waren hooggespannen. Tot aan de tijdcontrole ging het behoorlijk gelijk op, waarbij de witspeler iets planmatiger leek te spelen dan de zwartspeler. Op zet 41 kreeg Wouter de kans op groot voordeel, maar een haastige andere zet om voor de zekerheid nog even een extra zet te doen voordat de vlag viel, zag er weliswaar goed uit, maar bleek toch minder. Na wat extra duwen en trekken kwam er uiteindelijk toch een kansrijke stelling op het bord in de vorm van een dame-eindspel waarin wit een vrije b-pion had en later ook nog een pion extra. Dit leek toch wel gewonnen, maar het was wel zaak om op te blijven letten, want voor je het weet, zit er in een dame-eindspel eeuwig schaak in de stelling. Terwijl alle andere 78 spelers al lang klaar waren en voor het grootste deel ook al naar huis, zwoegden beide spelers verder. Wouter verprutste zijn voordeel, maar zwart miste de enige kans op remise. Een tweede kans kwam er niet meer omdat hij even later de tijd vergat.


[Site "Almere 1 - SHTV 1"]
[Event "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.02.03"]
[Round "6.5"]
[White "Wouter Noordkamp "]
[Black " Caspar Kruijf"]
[Result "1-0"]
[ECO "C77"]
[FEN "5k2/1n3pp1/5q1p/1pp1p3/4P3/1PP3PP/2B2PK1/3Q4 w - - 0 41"]
[Annotator "Wouter"]
[PlyCount "147"]
[EventDate "2024.??.??"]
[SourceVersionDate "2024.02.04"]

41. Qd7 ({Beter is} 41. Qd5 {waarmee wit een pion gaat winnen} Qe7 42. b4
cxb4 (42... Kg8 43. Bd1 g6 44. Qc6 {wint ook een pion}) 43. cxb4 Nd6 44. Bd3)
41... Qb6 42. Qd5 Qc7 43. Bd3 b4 44. cxb4 cxb4 45. Qb5 Qe7 46. Bc4 g6 47. Bd5
Nd8 48. Kf3 Kg7 49. Ke2 {Wit lijkt geweldig te staan, maar het is nog niet zo
duidelijk hoe er voortgang te maken is. Mijn idee was om met de koning naar c4
te lopen.} Ne6 50. Bxe6 Qxe6 51. Qxb4 Qxh3 {Wit heeft nu een vrijpion, maar
die is nog niet zo ver, dus echt groot is het witte voordeel nog niet. Zwart
moet wel blijven opletten.} 52. Qe7 Qg4+ 53. Ke3 Qh5 $2 {De verliezende zet,
omdat dit wit de mogelijkheid biedt om met de pion te gaan lopen.} (53... Qe6 {
Ziet er onnatuurlijk uit omdat wit een verre vrijpion heeft en zwart een
dubbelpion krijgt. Toch kan wit beter niet slaan: zwart staat in het vierkant
en heeft zelf ook een potentiële vrijpion op de h-lijn. Volgens de computer
staat het volkomen gelijk, maar wit kan natuurlijk de dames erop houden en het
nog een tijd proberen.}) 54. b4 {En nu staat de zwarte koning na dameruil wel
buiten het vierkant, waardoor wit een hoop extra mogelijkheden krijgt.} Kg8 55.
b5 Qd1 56. Qe8+ Kg7 57. Qxe5+ Kg8 58. Qc3 Qb1 59. Qd3 Qe1+ 60. Kf3 Qb4 61. Qd8+
Kg7 62. b6 Qb3+ 63. Kg2 Qb4 64. Qc7 Qxe4+ 65. Kh2 Qf3 66. Qe5+ Kg8 67. Qe3 Qh5+
68. Kg2 Qd5+ 69. Qf3 Qb5 70. b7 $2 {Te haastig. Het vergooit de winst op zich
niet, maar wit moet nu wel extra alert zijn.} f5 {Ik vond deze zet wel slim
gevonden, omdat de dame nu geen velden heeft, waarmee de b-pion gedekt kan
blijven. De zet blijkt echter niet goed (genoeg).} 71. Kh2 $4 {Maar dit is
echt dom. De benodigde alertheid ontbreekt hier toch even. Direct g4 en wit
wint. Zwart heeft nu de mogelijkheid om g4 definitief te voorkomen.} (71. g4
Kh7 72. gxf5 gxf5 73. Kh3 {en ook zwart heeft geen wachtzetten meer, zodat wit
alsnog kan winnen.}) 71... Kh7 $2 (71... h5 $1 {En zwart gaat met de koning
heen en weer tussen g8 en h7. Wit kan niet verder komen.}) 72. g4 {Nu is het
weer gewonnen.} Qe5+ 73. Kg2 f4 74. Qc6 {En terwijl zwart nadacht over zijn
volgende zet, viel zijn vlag.} 1-0

Een 5-3 nederlaag dus waar weinig op aan te merken valt. Onderin wonnen de meeste teams, soms vrij verrassend. De minimaal nog benodigde twee extra matchpunten komen hopelijk snel. Dat is beter voor de gemoedsrust van iedereen.

Almere 11976SHTV 119625 - 3
Duncan Klaren2201Luka Wink20801 - 0
Oscar Klaren1989Daniël van Loenen2015½ - ½
Dennis van Leusden2144Twan van der Togt2078½ - ½
Daniël Knol1935Maarten Stolte1984½ - ½
Caspar Kruijf1926Wouter Noordkamp19860 - 1
Richard van 't Schip1902Sander Pauw1976½ - ½
Manasvita Basa1774Martijn Hofstee16561 - 0
Pim Groot1935Peter Vorstermans19241 - 0